Mazeret İzni Nedir ve Kaç Gün Alınır? (2025)

Çalışanların kişisel, ailevi ya da beklenmedik durumlar nedeniyle işlerinden kısa süreliğine ayrılmalarına olanak tanıyan izin türü mazeret izni olarak adlandırılır. Özel sektörde ve kamu sektöründe farklı yasal düzenlemelere tabi olan bu izin türü, insan kaynakları yönetimi açısından oldukça önemlidir. Momento olarak çalışanların motivasyonunu ve memnuniyetini artırmayı amaçlayan çözümler geliştirirken, çalışan haklarının bilinmesi ve doğru uygulanması gerektiğine inanıyoruz. Bu rehberde 2025 yılı itibarıyla mazeret iznine dair güncel bilgileri bulabilirsiniz.

Mazeret İzni Nedir?

Mazeret izni çalışanın kendi kontrolü dışında gelişen özel ya da zorlayıcı sebepler nedeniyle, işyerinden kısa süreliğine izinli sayılmasını sağlar. Bu izinler çoğu zaman ücretli olarak değerlendirilir, yani maaşta bir kesinti yapılmadan kullanılabilir. Ancak bazı özel durumlarda, örneğin uzun süreli kişisel ihtiyaçlar ya da belgeyle desteklenemeyen gerekçelerde, işverenin insiyatifine bağlı olarak ücretsiz mazeret izni de söz konusu olabilir.

Mazeret izni çalışan için insani bir ihtiyaç ve işyeri için çalışan bağlılığını güçlendiren önemli bir uygulamadır. Her kurumun ve çalışanın karşılaştığı durumlar farklı olduğu için bu iznin kapsamı ve süresi de yasal çerçeve içinde, duruma göre değişkenlik gösterebilir.

Mazeret İzni Hangi Durumlarda Kullanılır?

Mazeret izni genel olarak aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:

• Doğum (Eşin doğum yapması durumunda)
• Ölüm (Anne, baba, eş, kardeş veya çocuğun vefatı)
• Evlilik
• Taşınma (Bazı işyerlerinde taşınma mazereti de kabul edilmektedir)
• Hastalık ve sağlık raporları
• Ailevi ve kişisel acil durumlar

Kamu çalışanları, yani memurlar için mazeret izinleri 657 Sayılı Kanun ile belirlenmiştir ve bu çerçevede aşağıdaki durumlar geçerlidir:

• Evlilik izni: 7 gün
• Eşin doğum yapması: 10 gün
• Yakın birinin vefatı (eş, çocuk, anne, baba, kardeş): 7 gün
• Hastalık, doğal afet veya zaruri sebepler: Amir onayıyla uygun görülürse ek izin verilebilir

Mazeret İzni Kaç Gün?

Mazeret izninin süresi, çalışanın bağlı olduğu sektöre yani özel sektör mü yoksa kamu kurumu mu olduğuna göre değişiklik gösterir. Aynı zamanda yaşanan olayın niteliği de izin süresinin belirlenmesinde etkili olur. Bazı durumlar için net süreler belirlenmiş olsa da bazıları yöneticinin inisiyatifine bırakılmıştır.

Özel sektörde çalışanlar için mazeret izni süreleri İş Kanunu kapsamında şu şekilde düzenlenmiştir:

• Evlilik: 3 gün
• Doğum (baba): 5 gün
• Yakın aile fertlerinin ölümü: 3 gün
• Engelli çocuğu olan çalışan: Günde 1 saat (aylık toplam 10 saat)

Devlet memurları için 657 sayılı kanuna göre belirlenen süreler şunlardır:

• Evlilik: 7 gün
• Doğum (eş): 10 gün
• Ölüm: 7 gün
• Doğal afet veya hastalık durumları: Amir takdirine bağlı olarak değişebilir

Not: Yılda kaç gün mazeret izni alınabileceği, izin türüne ve durumun gerekçesine göre değişir. Aynı yıl içinde birden fazla mazeret izni alınabilir.

Mazeret İzni Nasıl Alınır?

Mazeret izni her ne kadar insani bir ihtiyaçtan doğsa da, işyeri düzeni ve resmi prosedürler gereği belirli adımlarla alınır. Hangi sektörde çalıştığınıza göre süreç farklılık gösterebilir.

Özel sektörde mazeret izni alma süreci:

• İzin talebi yazılı olarak veya İK sistemi üzerinden iletilir.
• Gerekli belgeler eklenir (örneğin ölüm belgesi, evlenme cüzdanı vb.)
• İK ve yöneticinin onayıyla izin verilir.

Kamuda (memurlar için) mazeret izni süreci:

• Yazılı mazeret izni dilekçesi hazırlanır.
• Kurum amirinin onayı gerekir.
• Belgelerle durum desteklenmelidir.

Mazeret İzninde Gereken Belgeler

Mazeret izni talebinin kabul edilebilmesi için, gerekçenizi belgelendirmeniz önemlidir. İşverenin bu belgeleri istemesi sadece prosedür değil, aynı zamanda izin hakkının suistimal edilmemesi adına da gereklidir. Sık kullanılan belge örnekleri şunlardır:

• Evlilik izni: Evlilik cüzdanı
• Doğum izni: Doğum belgesi
• Ölüm izni: Ölüm belgesi
• Hastalık: Sağlık raporu

Mazeret İzni Dilekçesi Örneği:

[Ad Soyad]

[Departman / Pozisyon]

[Tarih]

Konu: Mazeret İzni Talebi

Sayın [Yönetici/İK Sorumlusu],

[Evlilik / Ölüm / Doğum vb.] nedeniyle, [tarih aralığı] tarihlerinde mazeret izni kullanmak istiyorum. Gerekli belgeleri ekte sunuyorum. Bilgilerinize arz ederim.

Saygılarımla,

[İmza]

Özel Sektörde Mazeret İzni

Her kurumun İK politikası farklı olabilir. Ancak İş Kanunu çerçevesinde belirlenen minimum izin sürelerine uyulması zorunludur. Bazı şirketler, çalışan memnuniyetini artırmak adına bu süreleri esnetebilir.

Örneğin bazı kurumlarda:

• Taşınma günü için izin verilir.
• Yeni doğan çocuk için fazladan izin tanımlanabilir.

Çalışanın yasal haklarını bilmesi ve kurum içi prosedürleri ve kültürü tanıması önemlidir. En doğru bilgi doğrudan insan kaynakları departmanından alınabilir.

Devlet Memurlarında Mazeret İzni

Kamu kurumlarında görev yapan çalışanlar için ise işler biraz daha sistematiktir. Devlet memurları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabidir ve bu kanun hangi durumlarda mazeret izni verilebileceğini açıkça düzenler.

Yani özel sektöre kıyasla daha net kurallar vardır. Ancak her iznin kullanılabilmesi için gerekli belgelerin sunulması ve amirin onayının alınması gerekir. Bu da süreci daha resmî hâle getirir.

Memurlar genellikle:

• Evlilik, doğum ve ölüm gibi durumlarda net sürelerle izin alabilir.
• Hastalık, doğal afet ya da zorlayıcı diğer sebeplerle izin talep ettiğinde ise, izin süresi kurum amirinin takdirine bağlı olarak değişebilir.

Kamu sektöründe çalışanların dikkat etmesi gereken en önemli konu, izin talebinin resmi yollarla ve eksiksiz belgelerle yapılmasıdır. Aksi halde talep reddedilebilir veya izin süreci uzayabilir.

Mazeret İzni Ücretli mi?

Mazeret izni çalışanın belirli ve geçerli nedenlerle işten kısa süreliğine ayrılmasına imkan tanır. Ancak bu izinlerin bazıları ücretli, bazıları ise ücretsiz olarak değerlendirilir.

• Ücretli Mazeret İzni: Evlilik, ölüm, doğum gibi mazeret izinleri ücretli sayılır. Maaştan kesinti yapılmaz.
• Ücretsiz Mazeret İzni: Eğer talep edilen izin, kanunda zorunlu tutulmayan ama kişisel ihtiyaçlara dayalı bir durumsa (örneğin şehir dışı seyahat, ailevi sorumluluklar gibi), ücretsiz mazeret izni talep edilebilir. Bu durumda maaş kesintisi yapılır ve yıllık izinden sayılmaz.

Hafta Sonu ve Resmi Tatiller Mazeret İznine Dahil mi?

Mazeret izni yalnızca çalışma günleri üzerinden hesaplanır. Eğer iznin başlangıç veya bitiş tarihi hafta sonuna ya da resmi tatile denk gelirse:

• Bu günler izin süresine dahil edilmez.
• İzin süresi, yalnızca iş günü bazında değerlendirilir.

Örneğin 3 günlük bir mazeret izniniz cuma günü başlıyorsa ve pazartesi işe dönecekseniz, yalnızca cuma ve pazartesi iş günü sayılır, cumartesi ve pazar izin süresinden düşülmez.

İşveren Mazeret İznini Vermek Zorunda mı?

İşveren, İş Kanunu veya kurum içi yönetmeliklerde belirtilen mazeret izinlerini vermek zorundadır. Ancak belgeler eksikse ya da duruma uygun değilse talep reddedilebilir.

Mazeret izni talebi onaylanmadıysa şu adımlar izlenebilir:

• İK ile yeniden iletişime geçilmeli.
• Gerekçeli itiraz yapılabilir.
• İş mahkemesi ya da arabuluculuk süreci başlatılabilir.

Mazeret İzni İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Mazeret izni yıllık izinden düşülür mü?

Mazeret izni yıllık izin hakkından ayrı değerlendirilir. Yıllık izinden düşülmez.

Mazeret izni onaylanmazsa ne olur?

İtiraz hakkı vardır, insan kaynaklarıyla görüşülmelidir.

Memurlar için mazeret izni İş Kanunu’na mı bağlı?

Hayır, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na bağlıdır.

Aynı yıl içinde birden fazla kez mazeret izni alınabilir mi?

Evet, farklı gerekçelerle alınabilir.

Mazeret izni boyunca maaştan kesinti yapılır mı?

Ücretli izinde hayır; ücretsiz mazeret izninde kesinti yapılır.

Mazeret izni reddedilirse çalışan ne yapmalı?

Yazılı olarak itiraz edebilir, gerekirse yasal yollara başvurabilir.

Kaynakça:

• 4857 Sayılı İş Kanunu
• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
• Resmî Gazete
• e-Devlet - Mazeret İzni Hizmetleri