İş Göremezlik Raporu Nedir? Nasıl Alınır ve Yasal Haklar

Sağlık sorunları nedeniyle işe devam edemeyen çalışanlar için yasal koruma sağlayan iş göremezlik raporu, hem çalışanlar hem işverenler açısından önemli sonuçlar doğurur.

Bu yazıda, iş göremezlik raporunun ne anlama geldiğini, nasıl alınacağını ve rapor sürecinde sahip olunan hakları detaylı şekilde ele alıyoruz.

İş Göremezlik Raporu Nedir? Kapsamlı Tanım

İş göremezlik raporu çalışanın hastalık, kaza veya doğum gibi nedenlerle geçici olarak işini yapamayacağını belgeleyen, doktor tarafından verilen resmi belgedir.

Bu rapor çalışanın sağlık durumunu belgeleyerek hem işverene hem de Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirim yapılmasını sağlar.

İş Göremezlik Raporunun Yasal Çerçevesi

İş göremezlik raporları, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında düzenlenir.

Bu yasal çerçeve raporun nasıl düzenleneceğini, ödemelerin nasıl yapılacağını ve tarafların haklarını belirler. Rapor düzenlendiğinde, sağlık kuruluşu otomatik olarak bu bilgiyi SGK sistemine aktarır ve geçici iş göremezlik ödeneği süreci başlar.

İstirahat Raporu ile İş Göremezlik Raporu Arasındaki Farklar

Halk arasında genellikle aynı anlamda kullanılsa da istirahat raporu, genellikle daha kısa süreli ve basit sağlık sorunları için verilirken, iş göremezlik raporu SGK’ya bildirilen ve ödeme süreci başlatan resmî belgedir.

İş Göremezlik Raporu Nasıl Alınır?

İş göremezlik raporu alma süreci doğru adımların izlenmesini ve belirli sağlık kuruluşlarına başvurulmasını gerektirir. Raporun SGK tarafından tanınması için resmi prosedürlere uyulması şarttır.

İş Göremezlik Raporu Alma Adımları

Çalışanlar, sağlık sorunları yaşadığında devlet hastaneleri, özel hastaneler veya aile hekimlerine başvurarak muayene sonrası iş göremezlik raporu alabilirler.

İş göremezlik raporu alabilmek için izlemeniz gereken adımlar:

• Öncelikle SGK anlaşmalı bir sağlık kuruluşuna başvurun
• Doktor muayenesi sonrası sağlık durumunuzu belirten teşhis konulmalı
• Doktor tarafından rapor süresi belirlenmeli
• Sağlık kuruluşu tarafından rapor elektronik ortamda SGK'ya iletilmeli
• Raporunuzun bir kopyasını işverene bildirmek üzere alın

Rapor Alınabilecek Sağlık Kuruluşları

Raporlar devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri, özel hastaneler ve aile sağlığı merkezlerinden alınabilir. Ancak raporun SGK tarafından kabul edilebilmesi için sağlık kuruluşunun sistemde kayıtlı olması gerekir. Özellikle uzun süreli raporlar için uzman hekim onayı genellikle zorunludur.

E-Devlet Üzerinden Rapor Sorgulama ve İşlemler

Alınan iş göremezlik raporları, e-Devlet üzerinden “SGK Rapor Bilgisi Sorgulama” hizmetiyle görüntülenebilir.

SGK Rapor Bilgisi Sorgulama hizmetiyle:

• Raporunuzun durumunu görüntüleyebilir
• Geçmiş raporlarınızı inceleyebilir
• SGK rapor ödemesi zamanını öğrenebilir
• Raporunuzun SGK tarafından onaylanıp onaylanmadığını kontrol edebilirsiniz

İşverene Rapor Bildirimi Nasıl Yapılır?

Rapor alındığında sağlık kuruluşu bu bilgiyi otomatik olarak SGK sistemine bildirir. Ancak çalışanın işverene de sözlü ya da yazılı olarak bilgi vermesi önemlidir.

Kimler İş Göremezlik Raporu Alabilir?

İş göremezlik raporu alabilmek için belirli sigorta kapsamlarında yer almak gerekir. Rapor ve ödenek hakkı, çalışanın bağlı olduğu sigorta türüne göre farklılık gösterebilir.

SGK Kapsamındaki Sigortalılar

SGK kapsamında çalışan sigortalılar üç gruba ayrılır:

• 4A (SSK): Özel sektör çalışanları
• 4B (Bağ-Kur): Kendi işinin sahibi olanlar ve serbest çalışanlar
• 4C (Emekli Sandığı): Devlet memurları

Bu üç grup da iş göremezlik raporu alabilir, ancak ödenek hesaplamaları ve bekleme süreleri farklılık gösterebilir.

Özel Sigorta Kapsamındaki Çalışanlar

Özel sağlık sigortası olan çalışanlar, poliçeleri kapsamında özel şartlarla iş göremezlik tazminatı alabilirler.

Deneme Sürecindeki Personelin Durumu

Deneme sürecindeki çalışanlar da yasal olarak iş göremezlik raporu alabilirler. Ancak deneme süresi içinde işverenin iş akdini feshetme hakkı bulunduğundan, bu dönemde rapor almak hassas bir durum yaratabilir.

İş Göremezlik Raporu Süreleri ve Türleri

İş göremezlik raporları, çalışanın sağlık durumuna ve ihtiyaç duyduğu istirahat raporu süresine göre farklı türlerde düzenlenir. Bu raporlar kısa, uzun süreli ya da özel durumlara yönelik olarak sınıflandırılır.

Kısa Süreli İş Göremezlik Raporları

Genellikle birkaç gün süren hastalık veya basit ameliyatlar sonrası verilen raporlardır.

Uzun Süreli İş Göremezlik Raporları

Uzun süreli hastalık raporu ciddi sağlık sorunları, ağır ameliyatlar veya uzun tedavi süreçleri gerektiren hastalıklar için verilir.

Özel Durumlarda Verilen Raporlar (Doğum, İş Kazası vb.)

Gebelik, doğum, iş kazası veya meslek hastalığı gibi özel durumlar için özel iş göremezlik raporları düzenlenir.

İş Göremezlik Raporu Süresince Ücret ve Ödemeler

İş göremezlik süresince çalışanın maddi kayıp yaşamaması için yasal düzenlemeler mevcuttur. Bu süreçte hem işverenin hem de SGK'nın belirli sorumlulukları bulunur.

İş Göremezlik Ödemelerinin Hesaplanması

SGK tarafından ödenecek günlük rapor parası, son 3 aylık prime esas kazanç ortalamasına göre hesaplanır.

İşverenin Ödeme Yükümlülükleri

Raporun ilk 2 günü için işveren ödeme yapmak zorunda değildir. 3. günden itibaren SGK rapor ödemesi yapar. Ancak bazı işverenler iyi niyet çerçevesinde ilk 2 günü de ödeyebilir.

SGK Tarafından Yapılan Ödemeler

SGK, raporlu olunan gün sayısına göre geçici iş göremezlik ödemesini çalışanın banka hesabına yatırır.

İşveren Açısından İş Göremezlik Raporu Yönetimi

İşverenler için iş göremezlik raporlarının yönetimi, yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve bordro süreçlerinin hatasız işlemesi açısından büyük önem taşır.

İşverenin Yasal Sorumlulukları

İşverenler çalışanlarının iş göremezlik raporları konusunda şu sorumluluklara sahiptir:

• Raporu SGK sisteminde takip etmek
• Çalışanın bordro işlemlerini rapor süresine göre düzenlemek
• Çalışanın işe dönüşünde aynı pozisyonda çalışmasını sağlamak
• Rapor sürecinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini gözden geçirmek

Rapor Takibi ve Belgelendirme Süreci

İnsan kaynakları departmanları, raporların doğru şekilde belgelendirilmesi ve takibi için:

• Dijital İK sistemlerinde rapor kayıtlarını tutar
• Raporların geçerlilik sürelerini takip eder
• SGK rapor ödemesi ve bildirimleri kontrol eder
• Çalışan dosyasında raporları arşivler

Momento Kart ile Rapor Sürecinde Ödeme Yönetimi

Momento Kart rapor sürecindeki bordro dışı ödemelerde pratik çözümler sunarak çalışan motivasyonunu artırmaya destek olur.

Çalışanlar İçin İş Göremezlik Raporu Hakları

İş göremezlik raporu alan çalışanların bu süreçte sahip oldukları haklar, hem maddi hem de hukuki açıdan güvence altındadır.

Rapor süreci boyunca çalışanların iş güvencesi, sağlık hizmetlerine erişimi ve işe dönüş hakları yasal olarak korunur.

Rapor Süresince Yasal Haklar

Çalışanlar rapor süresince şu yasal haklara sahiptir:

• İşten çıkarılmama güvencesi
• Sağlık güvencesinin kesintisiz devam etmesi
• SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği alma
• Rapor süresinin yıllık izinden düşülmemesi

İş Güvencesi ve Yasal Korumalar

Uzun süreli raporlarda iş güvencesi, İş Kanunu kapsamında belirli şartlar altında devam eder. Ancak rapor süresi iş sözleşmesindeki fesih haklarını etkilemez.

İşe Dönüş Sürecinde Haklar ve Sorumluluklar

İş göremezlik raporu sonrası işe dönüş süreci, hem çalışan hem de işveren için belirli hak ve sorumluluklar içerir. Rapor bitiminde çalışan işe geri dönebilir ve işveren çalışana aynı şartlarla görev vermekle yükümlüdür. Doktor onayı işe dönüşte belirleyicidir.

İş Göremezlik Raporu İle İlgili Sık Sorulan Sorular

İş Göremezlik Raporu Süresi Uzatılabilir Mi?

Evet, doktor uygun görürse rapor süresi uzatılabilir ve sistem üzerinden yeniden bildirilir.

Aynı Hastalık İçin Tekrar Rapor Alınması Durumu Nasıl Olur?

Aynı hastalık tekrar nüksederse, yeni muayene sonrası tekrar hastalık raporu düzenlenebilir.

Farklı Hastalıklar İçin Peş Peşe Rapor Alınması Nasıl Olur?

Farklı teşhisler varsa, yeni hastalık raporu ayrı olarak düzenlenir. Raporlar sistemde birbirinden bağımsız olarak değerlendirilir.

Rapor Süresince İzin ve Tatil Günleri Nasıl Hesaplanır?

Rapor süresi resmi tatil ve hafta sonlarını kapsıyorsa, bu günler de rapor süresine dahildir.

Hafta Sonu ve Resmi Tatillerin İş Göremezlik Raporuna Etkisi Nedir?

Raporlu olunan döneme denk gelen hafta sonu ve resmi tatiller, toplam rapor süresine sayılır ancak ödeme hesabında iş günleri dikkate alınır.

Yıllık İzin ve Rapor Çakışması Durumunda Yapılacaklar Nelerdir?

Rapor, yıllık izin süresine denk gelirse, rapor önceliklidir ve yıllık izin kalan güne aktarılır.

Rapor Süresince İşten Çıkarılma Mümkün Mü?

Kural olarak rapor süresince işten çıkarma yapılamaz. Ancak istisnai hallerde işveren haklı nedenlere dayanarak fesih yapabilir.

İş Göremezlik Raporunda Güncel Yasal Düzenlemeler Nelerdir?

Pandemi sonrası bazı işlemler e-rapor sistemi üzerinden yürütülmeye başlandı, raporlar dijitalleşti, kontrol süreçleri hızlandı.

Pandemi Sonrası Değişen Uygulamalar Var Mı?

Evet, pandemi sonrasında uzaktan sağlık hizmetleri ve online rapor bildirimleri yaygınlaştı. e-Devlet ve e-Nabız sistemleri ile olan entegrasyonlar güçlendirildi.

📚 Kaynakça:

• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
• SGK Resmi Web Sitesi (https://www.sgk.gov.tr)
• e-Devlet Kapısı (https://www.turkiye.gov.tr)
• T.C. Sağlık Bakanlığı Mevzuat Portalı
• İş Kanunu (4857 Sayılı)